มะเร็งท่อน้ำดี

การที่เราเป็นคนไทย ฝรั่งก็มักจะคิดว่าเรารู้เรื่องอะไรเกี่ยวกับเมืองไทยไปซะทุกอย่าง ดังนั้นวันนึงหมอฟันอย่างเราเลยต้องมาพรีเซนท์เรื่องมะเร็งท่อน้ำดี!!!!

ก่อนที่จะมาพูดเรื่องนี้ ความรู้หางอึ่งของเรามีแค่ไม่กินปลาดิบ ปลาร้าดิบเพื่อป้องกันพยาธิใบไม้ในตับสาเหตุของมะเร็ง ที่เราเรียนตอนวิชาสุขศึกษาตอนเด็กๆนั่นแล แค่นี้จะเอาอะไรมาพูด ก็เลยเริ่มหาข้อมูล หาเวบไซต์ของมูลนิธิ ของม.ขอนแก่น ดูรายการทีวีที่หัวหน้าพรรคมูลนิธิมะเร็งท่อน้ำดีไปออก ทำไปทำมาเพลินเลย คือรู้สึกเปิดโลก คือที่ผ่านมาเราจะจดจ่อแค่มะเร็งในปากของเราเท่านั้น พอมาอ่านเรื่องมะเร็งที่อื่นคือดีงาม น่าเอาไปเป็นต้นแบบของการจัดการมะเร็งในปากได้เหมือนกัน
จากข้อมูลที่เรารวบรวมมาพบว่า
1. เขตลุ่มแม่น้ำโขง ทางภาคอีสานของไทยเป็นพื้นที่พบมะเร็งท่อน้ำดีสาเหตุจากพยาธิมากที่สุดในโลก
2. พบผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีมากขึ้นๆทุกปี ในปี 2553 มีคนตายจากโรคนี้ถึง 24,000 คน
3. ผู้ป่วยมักจะได้รับการวินิจฉัยตอนระยะสุดท้ายและอัตราการรอดชีวิตต่ำมาก
4. สาเหตุหลักของมะเร็งชนิดนี้คือพยาธิใบไม้ มาสู่คนจากที่เรากินไข่พยาธิที่อยู่ในเนื้อปลาน้ำจืด ตัวอย่างเช่นปลาร้าดิบ อันนี้ฝรั่งงง ว่ามันอร่อยยังไง
5. ประเทศเราพบพยาธิใบไม้ในตับมา 100 ปีแล้ว
6. ประเทศเรามีความร่วมมือกับเยอรมันในการตรวจพยาธิในอุจจาระมาสามสิบกว่าปีแล้ว และพบพยาธิในอุจจาระลดลงตลอดๆ
7. แต่ที่อัตรามะเร็งไม่ลดแต่กลับเพิ่มขึ้น คาดว่ามาจากที่มะเร็งเป็นโรคเรื้อรังใช้เวลาก่อตัวในร่างกายหลายสิบปีกว่าจะปรากฏอาการจนคนไข้รู้ตัว
8. ตัวพยาธิสามารถเกาะติดท่อดีเราได้ถึง 10 ปี!!!
9. ระหว่างที่พยาธิเกาะก็จะเคลื่อนที่ เจริญเติบโต ขยายพันธุ์และปล่อยสารพิษ เกิดการอักเสบของท่อน้ำดี และการอักเสบเรื้อรังนำไปสู่การเกิดมะเร็ง
10. นอกจากพยาธิแล้ว อาหารที่มีสารไนเตรท ไนไตรท์สูงก็มีส่วนในการเกิดมะเร็งท่อน้ำดี พบในอาหารที่ใส่ดินประสิวมากเกิน อาหารที่มักใส่ดินประสิว ได้แก่ ไส้กรอก แฮม แหนม เนื้อสวรรค์ กุนเชียง ปลาร้า ปลาเจ่า ผักที่มีไนเตรทสูง เช่น ผักคะน้า ผักกาดขาว ผักกาดหอม และผักบุ้งจีน
ในขณะนี้ประเทศไทยเราก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ มีศูนย์วิจัยและพัฒนาที่ดีมากๆอยู่ที่คณะแพทยศาสตร์ ม.ขอนแก่น และมีโครงการตรวจคัดกรองในเขตภาคอีสาน ผลงานต่างๆมีดังนี้
1. ความรวมมือกับต่างประเทศ เช่น เยอรมัน ญี่ปุ่น และ สิงคโปร์ ในการทำวิจัย
2. มีการตั้งมูลนิธิ มีการร่วมมือกับ 7/eleven ให้เราบริจาคได้สะดวกมากขึ้น อันนี้ฝรั่งชื่นชมเลย แบบแคนาดาไม่มีนะ
3. มีการสร้างเครือข่ายสุขภาพในภาคอีสาน ร่วมมือกันทำงานเพื่อโรคนี้
4. มีการให้ความรู้เรื่องของมะเร็งท่อน้ำดีและการป้องกัน ทั้งในโรงเรียน รายการทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์ เวบไซต์ แฟนเพจเฟซบุค
5. มีการตรวจคัดกรองมะเร็งด้วยเครื่องอุลตราซาวด์ไปตามหมู่บ้านทั่วอีสาน

เรื่องนี้เป็นบุพเพนิดนึง ที่กลุ่มนักวิจัยที่เยอรมันที่ทำงานกับทางม.ขอนแก่นเป็นกลุ่มเดียวกับที่ทำงานกับเราที่แวนคูเวอร์เลย โดยหัวหน้ากลุ่ม Professor Harald zur Hausen ก็พึ่งเดินทางมาที่ขอนแก่นเมื่อปีที่แล้วนี่เอง

ในการไปตรวจคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดีนั้นเราชื่นชมมากๆ ตอนนี้สามารถรวบรวมคนกลุ่มเสี่ยงมาเข้าโครงการได้แล้วถึง 85,565 คน คนเกินครึ่งนึงได้รับการคัดกรองด้วยอุลตร้าซาวด์แล้ว และพบคนสงสัยว่าจะเป็นมะเร็งไปตรวจรักษาต่อ 542 คน
นอกจากนี้เวลาที่มีหมอไปตรวจคัดกรองแบบนี้ก็จะมีการให้ความรู้ไปด้วย มีนักร้องมาแสดง เราโชว์รูปไมค์ ภิรมภรณ์ ตำส้มตำด้วยปลาร้าสุกด้วย โปรโมทการกินปลาสุก อันนี้ฝรั่งก็ชอบอีก เพราะการออกหน่วยของไทยคือดูครึกครื้น มีทั้งอาหาร การแสดง ดูแฮ้ปปี้ คือนึกภาพนักร้องแคนาดาใครจะมาทำแบบนี้
สรุป ปัญหาเรื่องมะเร็งท่อน้ำดียังเป็นปัญหาสุขภาพของชาวไทย แต่เราป้องกันได้ด้วยการไม่กินปลาน้ำจืดดิบ ปลาร้าดิบ และใครที่เป็นกลุ่มเสี่ยงควรไปหาหมอเพื่อตรวจอุลตร้าซาวด์ (กลุ่มเสี่ยง: อายุสี่สิบปีขึ้นไป ที่เคยมีพยาธิ เคยถ่ายพยาธิ เคยกินปลาน้ำจืดดิบ หรือปลาร้าดิบ) นอกจากนี้ใครที่อยากบริจาคช่วยเหลือมูลนิธิ ก็ติดต่อได้จากแฟนเพจนี้ได้เลย www.facebook.com/CCAFoundationthai
Picture Credit: Kirk K
Send this to a friend